Zatrudniony jako: doktorant
Okres zatrudnienia: 12.2018 - 02.2021
Kierownik projektu: Dr hab. Piotr Matczak
Instytucja finansująca projekt: Narodowe Centrum Nauki
Program w instytucji finansującej projekt: OPUS
Budżet projektu: 744 145.00 PLN
Termin realizacj projektu: 01.2018 - 02.2021
Drzewa i krzewy dostarczają wielu korzyści mieszkańcom, zarówno na wsi jak i w mieście. Można wymienić wśród nich następujące: kształtowanie krajobrazu, budowanie tożsamości i unikalnego charakteru miejsc, oczyszczanie powietrza z gazów i pyłów, kształtowanie mikroklimatu miasta i gospodarowanie wodą, sprzyjanie aktywnemu trybowi życia, zmniejszanie stresu, stymulowanie interakcji społecznych, tworzenie ładu przestrzennego, tworzenie warunków dla prywatności i komfortu. Korzyści te często są traktowane jako oczywiste i darmowe. Jednak liczba drzew w wielu miejscowościach w Polsce maleje, a to pogarsza możliwość korzystania z natury przez mieszkańców.
Ważnym elementem zarządzania terenami zielonymi jest wycinka, zastępowanie i sadzenie drzew oraz krzewów. Wycinka drzew jest regulowana prawem, określającym procedury i warunki niezbędne do uzyskania zezwoleń. Każda gmina rokrocznie wydaje zezwolenia (niekiedy liczone w tysiącach) na usunięcie drzew lub krzewów z terenu nieruchomości, na wniosek posiadacza nieruchomości, z powodu np. rozbudowy czy zagrożenia.
Drzewa są przykładem dobra publicznego i środowiskowego, które wymaga norm i regulacji pozwalających na ich ochronę i efektywne zarządzanie. Dyskusja na temat zapewnienia odpowiedniej jakości i jakości dóbr publicznych, środowiskowych w szczególności jest od dawna przedmiotem badań, na całym świecie. Wciąż jednak jakość środowiska, a w szczególności drzew i zieleni, daleka jest od zadowalającego. Brakuje też jednoznacznej wiedzy na temat sposobów poprawy sytuacji. W 2017 roku weszły w życie zmiany w ustawodawstwie , które zlikwidowały obowiązek uzyskiwania zezwoleń na wycinkę przez prywatnych właścicieli. Przyniosło w wyraźny wzrost wycinki. Dokładna skala i wpływ tych wycinek na korzyści dostarczane przez drzewa i krzewy jest jednak nieznana i celem badania jest analiza konsekwencji zmian.
Przedmiotem badań sa następujące kwestie: w jaki sposób zmiany regulacji prawnych dotyczących wycinki drzew wpływają na decyzje mieszkańców; jakie skutki przynosi wycinka drzew mieszkańców z punktu widzenia korzyści świadczonych przez drzewa i krzewy; jak wyglądają preferencje społeczne dotyczące ograniczeń nakładanych na sferę prywatną, w zakresie drzew i krzewów na prywatnym (nieużytkowanym komercyjnie) terenie. Ponadto sprawdzamy, czy zastosowanie metody grupowej debaty może wpływać na preferencje społeczne.
Jak pokazują badania opinii publicznej, połowa Polaków popiera ograniczenia prawa do prywatnych podmiotów do wycinania drzew, podczas gdy druga połowa popiera pogląd liberalny, zakładający brak ograniczeń. Jest to zatem sporna kwestia, a niniejszy projekt ma na celu zbadanie jej zarówno z naukowego punktu widzenia, jak i z punktu widzenia praktyki życia społecznego na poziomie lokalnym.
1. Accessibility to urban green spaces: A critical review of WHO recommendations in the light of tree-covered areas assessment.
Przewoźna P., Inglot A., Mielewczyk M., Mączka K., Matczak P. Accessibility to urban green spaces: A critical review of WHO recommendations in the light of tree-covered areas assessment.Ecological Indicators, 2024, Vol. 166., Issue 112548 https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2024.112548
Streszczenie artykuł w formie podkastu wygenerowanego za pomocą notebooklm
2. Influence of an Interview Location on Opinions About the Ecosystem Services Provided by Trees.
Matczak P., Mielewczyk M., Mączka K., Przewoźna P., Inglot A. Influence of an Interview Location on Opinions About the Ecosystem Services Provided by Trees.Quaestiones Geographicae, 2024, Vol. 43., Issue 2 https://doi.org/10.14746/quageo-2024-0022
Streszczenie artykuł w formie podkastu wygenerowanego za pomocą notebooklm
3. Narratives on cutting down trees on private land. A comparison of urban and rural municipalities in Poland using the Q-deliberation method.
Mączka K., Matczak P., Mielewczyk M., Przewoźna P., Inglot A., Wężyk P., Zięba-Kulawik K., Hawryło P. Narratives on cutting down trees on private land. A comparison of urban and rural municipalities in Poland using the Q-deliberation method. Land Use Policy, 2023, 133. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2023.106843
Streszczenie artykuł w formie podkastu wygenerowanego za pomocą notebooklm
4. Psychological and physical components in forming preferences on urban greenery management -The case of trees.
Paniotova-Mączka D., Jabkowski P., Matczak P., Przewoźna P., Mączka K., Mielewczyk M., Inglot A. Psychological and physical components in forming preferences on urban greenery management – The case of trees. Environmental Science & Policy, 2023, 145. https://doi.org/10.1016/j.envsci.2023.03.014
Streszczenie artykuł w formie podkastu wygenerowanego za pomocą notebooklm
5. Ranking ecosystem services delivered by trees in urban and rural areas.
Przewoźna P., Mączka K., Mielewczyk M., Inglot A., Matczak P. Ranking ecosystem services delivered by trees in urban and rural areas. Ambio, 2022. https://doi.org/10.1007/s13280-022-01722-2
6. Geo-Questionnaire for Environmental Planning: The Case of Ecosystem Services Delivered by Trees in Poland.
Przewoźna P., Inglot A., Mielewczyk M., Mączka K., Matczak P., Wężyk P. Geo-Questionnaire for Environmental Planning: The Case of Ecosystem Services Delivered by Trees in Poland. Data, 2021, 6, 128. https://doi.org/10.3390/data6120128
7. Improving methods to calculate the loss of ecosystem services provided by urban trees using LiDAR and aerial orthophotos.
Zięba-Kulawik K., Hawryło P., Wężyk P., Matczak P., Przewoźna P., Inglot A., Mączka K. Improving methods to calculate the loss of ecosystem services provided by urban trees using LiDAR and aerial orthophotos. Urban Forestry & Urban Greening, 2021, 63, 127195. https://doi.org/10.1016/j.ufug.2021.127195
8. Use of Bi-Temporal ALS Point Clouds for Tree Removal Detection on Private Property in Racibórz, Poland.
Przewoźna P., Hawryło P., Zięba-Kulawik K., Inglot A., Mączka K., Wężyk P., Matczak P. Use of Bi-Temporal ALS Point Clouds for Tree Removal Detection on Private Property in Racibórz, Poland. Remote Sensing, 2021, 13, 767. https://doi.org/10.3390/rs13040767
9. Q-deliberacja jako metoda badania i konsultowania kwestii środowiskowych, przegląd założeń i rozwiązań praktycznych.
Mączka K., Mielewczyk M., Matczak P., Przewoźna P., Inglot A. Q-deliberacja jako metoda badania i konsultowania kwestii środowiskowych, przegląd założeń i rozwiązań praktycznych. W: „Środowisko przyrodnicze jako obszar badań” red. Adam Młynarczyk, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe 2020, 79-93.
1. Attitudes to tree removal on private property in rural and urban Polish municipalities.
Inglot A., Przewoźna, P., Mielewczyk, M., Mączka, K., Matczak, P., & Wężyk, P. (2021). Attitudes to tree removal on private property in rural and urban Polish municipalities. (Version 1.1, 1–) [dataset]. Gdańsk University of Technology. https://doi.org/10.34808/ds29-zt75
2. Attitudes to tree removal on private properties in two Polish cities.
Inglot A., Przewoźna, P., Mielewczyk, M., Mączka, K., & Matczak, P. (2021). Attitudes to tree removal on private properties in two Polish cities. (Version 1.1, 1–) [dataset]. Gdańsk University of Technology. https://doi.org/10.34808/6d3c-qy88
3. The effect of interview location on the perception of Ecosystem Services provided by trees. A Polish case study.
Inglot A., Przewoźna, P., Mielewczyk, M., Mączka, K., & Matczak, P. (2021). The effect of interview location on the perception of Ecosystem Services provided by trees. A Polish case study. (Version 1.1, 1–) [dataset]. Gdańsk University of Technology. https://doi.org/10.34808/apm8-re13
Dr hab. Piotr Matczak - kierownik projektu
Dr hab. inż. Piotr Wężyk, Prof. URK - ekspert
Dr inż. Paweł Hawryło - doktorant
Dr inż. Adam Inglot - doktorant
Dr Krzysztof Mączka - doktorant
Mgr Marcin Mielewczyk - doktorant
Dr inż. Patrycja Przewoźna - doktorantka
Dr inż. arch. kraj. Karolina Zięba-Kulawik - doktorantka
